Życie z alkoholikiem niesie za sobą wiele przykrych konsekwencji. Dosięgają one nie tylko osoby uzależnionej – cierpi również rodzina alkoholika. Spożywanie nadmiernych ilości alkoholu prowadzi do wielu nieprzyjemnych skutków: zdrowotnych, w pracy, w relacjach z najbliższymi. Alkoholik w domu to wielkie wyzwania dla wszystkich domowników: konflikty, problemy finansowe, traumy rodzinne. Co zrobić z alkoholikiem w domu? Czego unikać? Jak żyć z alkoholikiem?
Alkoholik w domu
Wiele rodzin zmaga się z niezwykle poważnym problemem, jakim jest alkoholizm. Choroba alkoholowa kładzie się cieniem na życiu wszystkich domowników – małżonka, rodzeństwa, dzieci. Jest to życie pełne wyzwań, jakie wynikają z konsekwencji problemu alkoholowego w rodzinie. Bardzo często rodzina alkoholika stara się żyć w iluzji, na zewnątrz udając, że wszystko jest w porządku. Jednocześnie bliscy alkoholika starają się mu podporządkować, często nawet nieświadomie, w obawie przed sprowokowaniem kolejnego ciągu alkoholowego.
Życie z alkoholikiem może prowadzić do współuzależnienia – bardzo niebezpiecznego dla zdrowia psychicznego mechanizmu, który jest tak naprawdę zaburzeniem. Jest to stan, w którym bliski alkoholika wykształca pewne wzorce zachowań, często patologiczne, mające na celu ułatwienie przystosowania się do życia w destrukcyjnym środowisku alkoholowym. Warto zatem zawczasu uświadomić sobie wszystkie konsekwencje życia z alkoholikiem oraz zastanowić się nad planem działania.
Jak żyć z alkoholikiem? Konsekwencje i wyzwania
Alkoholik w domu to przede wszystkim trudne wyzwania związane z konsekwencjami nadużywania alkoholu przez członka rodziny. Rodzina alkoholika musi zmagać się z niezwykle trudnymi do zniesienia skutkami alkoholizmu w domu. Bliscy są narażeni na traumy i ciężkie sytuacje – najczęściej związane z gwałtownymi zmianami w zachowaniu alkoholika i jego irracjonalnym postępowaniem po alkoholu.
Zdarza się, że osobowość osoby uzależnionej z biegiem lat zmienia się również na trzeźwo. Może wynikać to między innymi z wpływu alkoholu na mózg alkoholika, który stopniowo uszkadza komórki.
Oto najczęstsze wyzwania, przed którymi stają bliscy alkoholika:
- brak poczucia bezpieczeństwa – nadużywanie alkoholu może spowodować szereg zaskakujących i niezrozumiałych zachowań ze strony alkoholika, a te mogą z kolei wpływać na poczucie bezpieczeństwa i niestabilność emocjonalną u rodziny alkoholika,
- kłótnie – impulsywne i ostre reakcje mogą być podkręcane przez działanie alkoholu na neuroprzekaźniki mózgu, a te mogą prowadzić do eskalacji konfliktów,
- przemoc – może objawiać się zarówno jako przemoc fizyczna, jak i psychiczna; w wielu domach może być integralną częścią kłótni, do których dochodzi wskutek impulsywnych zachowań alkoholika po spożyciu alkoholu,
- problemy zdrowotne – naturalną konsekwencją spożywania nadmiernych ilości alkoholu przez długi czas są oczywiście problemy zdrowotne związane z wyniszczeniem organizmu i niewydolnością narządów,
- problemy w pracy i społeczeństwie – ciągi alkoholowe sprzyjają niestawianiu się na miejscu pracy, a w niektórych przypadkach zdarza się, że alkoholik stawia się na miejscu pracy w stanie upojenia alkoholowego,
- problemy finansowe – problemy w pracy mogą przekładać się na kłopoty z finansami, jeśli dojdzie do utraty źródła zarobków; co więcej alkoholik może przeznaczać ogromne ilości pieniędzy na używki, a w całej sytuacji cierpi cała rodzina.
Jak postępować z alkoholikiem? Czego nie robić?
Choć życie z alkoholikiem to szereg wyzwań i trudnych sytuacji, wiele osób decyduje się przy nim zostać i wspierać. Takie życie wymaga jednak dużych pokładów cierpliwości, opanowania, wiedzy i samozaparcia. Należy dokładnie przeanalizować sytuację rodzinną i nauczyć się, w jaki sposób postępować z alkoholikiem w domu. Komunikacja i wsparcie mogą okazać się ważnym krokiem na drodze leczenia i utrzymania trzeźwości przez osobę uzależnioną.
- Zachowaj asertywność. Ogromnym ryzykiem dla bliskich alkoholika, gdy postanawiają wspólnie z nim żyć, jest współuzależnienie alkoholowe. Dochodzi do niego wskutek permanentnego lęku przed tym, że osoba uzależniona sięgnie po kolejną dawkę alkoholu. Ciągła obawa przed tym, co bliski alkoholika zastanie w domu po powrocie z pracy lub szkoły, prowadzi do rozwoju patologicznych wzorców zachowań, które stają się mechanizmem obronnym. W efekcie bliscy alkoholika mogą nadmiernie odciążać go z jego obowiązków, ulegać mu w każdej sytuacji, a nawet dostarczać mu niewielką ilość alkoholu (najczęściej w obawie przed tym, że alkoholik samodzielnie sięgnie po większą ilość). Należy więc zachować trzeźwość umysłu i nie dać się podporządkować alkoholikowi, gdyż rozwiniecie współuzależnienia doprowadzi jedynie do negatywnych konsekwencji sytuacji domowej.
- Nie obwiniaj. Ciągłe napięcia emocjonalne, konflikty, wybuchy złości mogą prowadzić do sytuacji, w których domownicy zaczynają obwiniać się nawzajem o problemy rodzinne. Należy pamiętać, że alkoholizm jest poważną chorobą psychiczną, której przyczyny bywają bardzo złożone. Wyrzucanie sobie nawzajem wszystkiego i awantury mogą przynieść odwrotny od zamierzonego skutek: domownicy mogą nawzajem wpędzać się w poczucie winy, mimo że nie są odpowiedzialni za zaistniały problem, a sam alkoholik może odczuć silną potrzebę odreagowania w postaci alkoholu. Obwinianie kogokolwiek prowadzi donikąd. Jeśli jednak trudne emocje przytłaczają nas, nie powinniśmy trzymać ich w sobie i podporządkowywać się w obawie przed sprowokowaniem alkoholika do napicia się – nie na nas powinna leżeć ta odpowiedzialność. Warto w spokojny i w pełny opanowany sposób wyrazić swoje wątpliwości czy zmartwienia, zanim przeobrażą się one w niepohamowaną złość i dojdzie do wybuchu.
W jaki sposób pomóc alkoholikowi?
Pierwszym krokiem do leczenia alkoholizmu jest przede wszystkim chęć ze strony uzależnionego. Choć istnieje wiele sposobów, które wspomagają utrzymanie motywacji do abstynencji, najskuteczniejszą metodą leczenia jest tradycyjna psychoterapia. Warto zatem podejmować – nawet liczne – próby przekonania do niej osoby zmagającej się z problemem alkoholowym.
Leczenie należy rozpocząć od odwyku i odpowiedniej diagnozy lekarskiej. To ona zadecyduje o planie leczenia, które najlepiej przeprowadzić w specjalistycznym ośrodku od uzależnień. Takie leczenie przeprowadzane jest za zgodą osoby uzależnionej. Można wybrać ośrodek państwowy lub prywatny. W przypadku tego pierwszego potrzebne będzie skierowanie od lekarza.
Nie bój się odejść
Życie z alkoholikiem to pasmo wyzwań i najczęściej rozczarowań. Może dojść do sytuacji, w której wszyscy domownicy alkoholika zostaną doprowadzeni na skraj, a sam alkoholik nie będzie wykazywał najmniejszej chęci zmiany. Jeżeli sytuacja w domu jest naprawdę zła, a alkoholizm prowadzi do kolejnych dramatów rodzinnych, warto pomyśleć o rozwiązaniu ostatecznym – odejściu od alkoholika.
Jest to krok trudny emocjonalnie, lecz w wielu przypadkach jedyny, jaki pozwoli zachować rodzinie alkoholika zdrowie psychiczne i uchronić się przed przykrymi konsekwencjami alkoholizmu, takimi jak przemoc, problemy finansowe czy powstałe wskutek ciężkich przeżyć traumy.
Pamiętajmy: odpowiedzialność za alkoholizm danej jednostki nie leży na jej bliskich. Rodzina nie powinna całe życie mierzyć się z przykrymi skutkami choroby alkoholowej, więc jeżeli wszelkie próby pomocy nie przynoszą efektu, warto rozważyć odejście.
