Alkohol etylowy to substancja psychoaktywna, która działa depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy (OUN). Długotrwałe spożywanie alkoholu może prowadzić do uzależnienia. Proces ten polega na osłabieniu aktywności pobudzającej OUN poprzez hamowanie receptorów glutaminianu, odpowiedzialnych za zdolności adaptacyjne mózgu, oraz na jednoczesnym wzmocnieniu aktywności hamującej, związanej z receptorami kwasu ɣ-aminomasłowego.
Nadużywanie alkoholu jest jednym z głównych czynników ryzyka wielu chorób, w tym schorzeń układu krążenia oraz niektórych nowotworów. Przyczynia się także do rozwoju niepełnosprawności i wpływa na śmiertelność na całym świecie. W krajach zachodnich skutki zdrowotne spowodowane nadmiernym spożyciem alkoholu często prowadzą do hospitalizacji. Niestety, tylko 15% osób z uzależnieniem od alkoholu korzysta z odpowiedniej opieki medycznej i terapeutycznej, a szacowane opóźnienie w rozpoczęciu interwencji terapeutycznych wynosi od 6 do 7 lat. Osoby walczące z nałogiem, które nie otrzymują wsparcia i leczenia, często stają w obliczu zespołu odstawienia alkoholu, a ryzyko wystąpienia objawów odstawiennych wzrasta w miarę postępu choroby alkoholowej.
Objawy uzależnienia od alkoholu
Termin „alkoholizm” ma jednoznacznie negatywne konotacje. Osoby zmagające się z chorobą alkoholową, pogrążając się w swoim nałogu, stopniowo tracą kontrolę nad swoim życiem. Objawy uzależnienia mogą się różnić w zależności od jednostki, co jest uzależnione od wielu czynników, takich jak czas trwania oraz intensywność spożycia alkoholu. Rozwijająca się choroba alkoholowa wpływa zarówno na sferę psychiczną, jak i na codzienne życie oraz relacje społeczne. Warto zwrócić uwagę na takie sygnały, jak:
– sięganie po alkohol w tajemnicy przed bliskimi,
– picie w samotności z tendencją do upijania się,
– spożywanie alkoholu o różnych porach dnia, na przykład z samego rana, bez względu na zaplanowane obowiązki,
– unikanie kontaktów z bliskimi,
– zaniedbywanie obowiązków domowych i zawodowych,
– utrata zainteresowania wszelkimi formami aktywności, które kiedyś były dla nas istotne,
– kontynuowanie picia mimo dostrzegania negatywnych konsekwencji wpływających na życie osobiste, społeczne i zawodowe.
Oprócz destrukcyjnego wpływu na sferę psychiczną i społeczną, rozwijająca się choroba alkoholowa może manifestować się także licznymi objawami fizycznymi, takimi jak:
– zwiększająca się tolerancja na alkohol,
– bóle głowy,
– nadmierna potliwość, nawet bez wysiłku fizycznego,
– brak dbałości o wygląd zewnętrzny i higienę osobistą,
– zaburzenia snu oraz bezsenność,
– występowanie objawów odstawienia alkoholu po zaprzestaniu jego spożycia przez określony czas.
Nadużywanie alkoholu jest ściśle związane z ryzykiem rozwoju zaburzeń psychicznych, takich jak depresja czy stany lękowe. Niestety, wielu ludzi próbuje „samoleczyć” się, stosując alkohol jako sposób na tłumienie nieprzyjemnych objawów, co jedynie pogłębia ich problem.
Objawy odstawienia alkoholu – co je wywołuje?
Kiedy osoba spożywa alkohol przez dłuższy czas, a następnie nagle przestaje, jej organizm reaguje na brak tej substancji. Warto zaznaczyć, że badania pokazują, iż przewlekłe picie alkoholu prowadzi do zmian w chemii mózgu. Alkohol działa uspokajająco, co sprawia, że organizm zaczyna produkować większe ilości substancji stymulujących, w tym neuroprzekaźników dopaminy i kwasu gamma-aminomasłowego (GABA).
Jak wynika z badań opublikowanych w 2015 roku w czasopiśmie „Journal of Clinical and Diagnostic Research”, w takich sytuacjach następuje przywrócenie tymczasowej równowagi chemicznej, mającej na celu zminimalizowanie wpływu długotrwałego spożywania alkoholu na mózg.
Niestety, z upływem czasu organizm staje się coraz bardziej uodporniony na działanie alkoholu, co zmusza osobę do spożywania coraz większych ilości, aby uzyskać ten sam efekt. W międzyczasie mózg zaczyna produkować coraz więcej neuroprzekaźników, co jeszcze bardziej pogłębia istniejącą nierównowagę. Gdy taka osoba decyduje się na odstąpienie od alkoholu, jej mózg nie otrzymuje od razu informacji o tym, co prowadzi do nadmiernej produkcji stymulujących substancji chemicznych. Bez obecności alkoholu, te substancje zaczynają wywoływać objawy odstawienia, które stają się coraz bardziej uciążliwe.
Jakie są objawy odstawienia alkoholu? Co się dzieje po odstawieniu alkoholu?
Objawy odstawienia alkoholu można ogólnie podzielić na dwie kategorie: łagodne oraz ciężkie, które mogą stanowić zagrożenie dla życia.
Łagodne objawy odstawienia alkoholu
Do łagodnych objawów odstawienia alkoholu zaliczamy:
– lęk,
– uczucie niepokoju,
– mgłę mózgową,
– bóle głowy,
– zmęczenie,
– depresję,
– bezsenność,
– mdłości,
– drżenie (od łagodnego do umiarkowanego),
– drażliwość,
– koszmary nocne,
– nocne poty.
Ciężkie objawy odstawienia alkoholu
Cięższe objawy, które mogą wystąpić w trakcie odstawienia alkoholu, to:
– rozszerzone źrenice,
– zwiększone pobudzenie,
– przyspieszone tętno,
– utrata apetytu,
– nudności i wymioty,
– bladość,
– silne drżenie,
– nadmierne pocenie się.
Warto zaznaczyć, że ciężkie objawy odstawienia alkoholu są częściej spotykane u osób, które spożywają duże ilości alkoholu.
Odstawienie alkoholu a waga
Napoje alkoholowe, choć zawierają kalorie, niestety nie dostarczają organizmowi żadnych składników odżywczych. Z tego powodu określa się je mianem „pustych kalorii”. Oprócz tego, że nie zapewniają organizmowi potrzebnego „paliwa”, mogą również utrudniać proces odchudzania. Dlatego jednym z pierwszych kroków, które warto podjąć w trakcie zrzucania wagi, jest rezygnacja z alkoholu. Czy zatem możliwe jest schudnięcie po odstawieniu trunków?
Alkohol to substancja toksyczna, która nie jest przetwarzana przez organizm w taki sam sposób jak białka, tłuszcze czy węglowodany. Gdy kalorie pochodzące z alkoholu są wykorzystywane jako źródło energii, zmniejsza się wykorzystywanie innych źródeł kalorii. Mówiąc prościej, 1 gram alkoholu dostarcza 7,1 kcal (29 kJ) energii, stanowiąc dodatkową energię obok innych składników w diecie. Wzrost spożycia energii związany z piciem alkoholu z pewnością może prowadzić do dodatniego bilansu energetycznego, a w konsekwencji do przyrostu masy ciała.
Zauważono, że nadmierne spożycie alkoholu plasuje się na trzecim miejscu wśród najczęstszych przyczyn przedwczesnych zgonów w Stanach Zjednoczonych, ustępując jedynie paleniu i otyłości. Mając na uwadze, iż zarówno nadmierne picie alkoholu, jak i otyłość stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego, ważne jest, aby lepiej zrozumieć związek między spożyciem alkoholu a nadwagą.
Psychiczne skutki odstawienia alkoholu
Odstawienie alkoholu przynosi nie tylko korzyści fizyczne, ale także wpływa na samopoczucie psychiczne. Wiele osób, które przestały pić, zauważa, że ich umysł staje się bardziej klarowny, a emocje stabilniejsze.
Inne psychiczne efekty odstawienia alkoholu:
Poprawa pamięci – Regularne spożywanie alkoholu negatywnie wpływa na zdolność mózgu do zapamiętywania. Częste zapominanie może znacząco utrudniać codzienne życie. Po zakończeniu picia alkoholu wiele osób doświadcza poprawy pamięci, co pozwala im lepiej zachować ważne wspomnienia.
Zdrowsze funkcjonowanie mózgu – Przewlekłe nadużywanie alkoholu może prowadzić do uszkodzeń w różnych częściach mózgu. Te uszkodzenia mogą powodować różnorodne problemy, takie jak depresja, zaburzenia snu czy zmniejszona ilość komórek mózgowych. Abstynencja daje mózgowi szansę na regenerację, co często skutkuje poprawą zdolności poznawczych oraz ogólnej funkcji umysłowej.
Powstrzymanie depresji i lęku – Wielu osobom nadużywającym alkoholu towarzyszą zaburzenia psychiczne, w tym depresja i lęk. Po odstawieniu alkoholu często obserwuje się złagodzenie objawów tych problemów.
Ponadto, rezygnacja z alkoholu po trudnościach z nadużywaniem i uzależnieniem może przynieść uczucie ulgi. Osoby te często czują się pewniejsze siebie oraz swoich życiowych wyborów. Dodatkowo, wiele osób doświadcza poprawy relacji z bliskimi oraz odnosi sukcesy w życiu rodzinnym, społecznym i zawodowym.
